माघे सङ्क्रान्तिमा खपत हुने कन्दमूलमा नेपाल आत्मनिर्भर
विष्णु पाण्डेय / काठमाडौं, पुस ३० गते । नेपालको प्रत्येक चाडका विशेषता आ–आफ्नै खालका छन् । सँगै चाडपर्वका खान्कीहरु पनि भिन्नाभिन्नै छन् । तीजमा दर, दशैं तथा तिहारमा माछा, मासु एवम् सेलरोटी खाने प्रचलन छ ।
माघ १ गते मनाइने माघे संक्रान्तिको पनि छुट्टै विशेषता छ । संक्रान्तिका अवसरमा कन्दमूल, चाकु एवम् तिलका लड्डुहरु खाने गरिएको छ । चिसो मौसममा शरीरलाई न्यानो राख्ने खान्कीहरुमा यी खानेकुरा पर्दछन् ।
त्यसकारण तरुल, सखरखण्ड, पिँडालुको बिक्री बजारमा ह्वात्तै बढेको छ । आइतबार माघे संक्रान्ति पर्व हो । एक हप्तादेखि नै तरुल, शखरखण्ड तथा पिँडालुको व्यापार बढेको व्यापारीको भनाइ छ ।
काठमाडौंकै ठूलो तरकारी तथा फलफूल बिक्री केन्द्रको रुपमा रहेको कालीमाटी तथा फलफूल बजारमा प्रवक्ता विनय श्रेष्ठमा अनुसार खपत हुने कन्दमूलमध्ये अधिकांश नेपालकै उत्पादन हो ।
पुस महिनामा मात्रै तरुल, सखरखण्ड र पिँडालु गरी एक हजार ७३६ मेट्रिक टन कालीमाटी आगमन भएको उहाँको भनाइ छ । जसमध्ये तरुल र पिँडालु नेपालकै उत्पादनले धानेको उहाँको भनाइ छ ।
सखरखण्डको आधा हिस्सा भने छिमेकी देश भारतबाट आउनेगरेको उहाँले बताउनुभयो । उहाँले भन्नुभयो, “नेपालमा माघे संक्रान्तिमा खपत हुने कन्दमूलमध्ये अधिकांश उत्पादन नेपालकै हो । सखरखण्डको आधा हिस्सा मात्र मात्र छिकेकी देश भारतको भर पर्नुपर्ने अवस्था रहेको छ ।”
पुस महिनाभरि कालीमाटी तरकारी बजारमा आएको परिणामअनुसार तरुल, सख्खरखण्ड र पिँडालु एक हजार ७३६ मेट्रिक टन आएको छ । जसमध्ये तरुलको हिस्सा धेरै छ । कुल एक हजार २५८ मेट्रिक टन तरुल आएको छ । सखरखण्ड २१५ मेट्रिक टन भित्रिएको छ । जसको आधा हिस्सा नेपालकै उत्पादन हो भने बाँकी छिमेकी देश भारतको हो ।
त्यस्तै, पिँडालु २६२ मेट्रिक टन भित्रिएको छ । जसमध्ये सबै नेपालकै उत्पादन रहेको छ । कालीमटीमा आएको तरुलमध्ये सर्लाही, सुनसरी, धादिङ्, झापा, चितवन, नवलपरासी, मकवानपुर र मोरङको छ ।
सोहीअनुसार पिँडालु चितवन, नवलपरासी, काभ्रेबाट आएको छ भने सखरखण्ड धादिङ्, काभ्रे, नुवाकोट, सुनसरी झापा र चितवनबाट आएको छ । अन्य भारतको हो ।
पुस महिनाभरि कालीमाटी तरकारी बजारमा आएको परिणामअनुसार तरुल, सख्खरखण्ड र पिँडालु एक हजार ७३६ मेट्रिक टन आएको छ । जसमध्ये तरुलको हिस्सा धेरै छ । कुल एक हजार २५८ मेट्रिक टन तरुल आएको छ । सखरखण्ड २१५ मेट्रिक टन भित्रिएको छ । जसको आधा हिस्सा नेपालकै उत्पादन हो भने बाँकी छिमेकी देश भारतको हो ।
त्यस्तै, पिँडालु २६२ मेट्रिक टन भित्रिएको छ । जसमध्ये सबै नेपालकै उत्पादन रहेको छ । कालीमटीमा आएको तरुलमध्ये सर्लाही, सुनसरी, धादिङ्, झापा, चितवन, नवलपरासी, मकवानपुर र मोरङको छ ।
सोहीअनुसार पिँडालु चितवन, नवलपरासी, काभ्रेबाट आएको छ भने सखरखण्ड धादिङ्, काभ्रे, नुवाकोट, सुनसरी झापा र चितवनबाट आएको छ । अन्य भारतको हो ।