अलैँची टिप्न भ्याइनभ्याई
बेलिना थापा / लमजुङ, भदौ १५ गते । लमजुङका किसान अलैँची टिप्न व्यस्त छन् । ग्रामीण भेगको बेंसी क्षेत्रका किसान एक साता यता अलैँची टिप्न र सुकाउन व्यस्त देखिन्छन् । अलैँची टिप्न बगानमा किसानको भीड छ । उनीहरूले व्यक्तिगत तथा सामूहिक रूपमा अलैँची टिप्ने, छोड्याउने र सुकाउने गरेका छन् । मस्र्याङ्दी गाउँपालिका ७ सेराका गुमबहादुर तामाङले एक हप्तादेखि अलैँची टिप्न थालेको बताउनुभयो ।
उहाँका अनुसार गाउँले अहिले अलैँची टिप्न व्यस्त छन् । ‘हामीलाई यतिबेला अलैँची टिप्न भ्याइनभ्याई छ । मौसम खुल्न थाल्यो । अलैँची पनि पाक्यो । पाकेको अलैँचीलाई बेलैमा टिप्दा राम्रो’ उहाँले भन्नुभयो । ताराचोकका सन्तबहादुर अधिकारीले अलैँची टिप्ने र सुकाउने गर्दैमा दिन बितेको बताउनुभयो । ‘धान गोड्ने समय यही हो । कोदो रोपाइँ सकियो । समय मिलाएर अलैँचीमा ध्यान दिएका छौँ’ उहाँले भन्नुभयो । दोर्दी गाउँपालिका ८ खिन्चोकबेंसीका जयबहादुर घलेले कोदो रोपाइँ सकेपछि अलैँची टिप्न थालेको बताउनुभयो ।
जिल्लाको सात सय मिटरदेखि एक हजार दुई सय मिटर उचाइसम्ममा लगाइएको अलैँची टिप्न थालिएको नेपाल अलैँची व्यवसायी महासङ्घ लमजुङ शाखाका अध्यक्ष अजय तामाङले बताउनुभयो । उहाँका अनुसार जिल्लाको बेंसीसहर नपा १० कुप्लिङ, सुन्दबरजार नपा १ कुन्छा, ४ दुराडाँडा, मस्र्याङ्दी गापा ७ सेरा, ३ थाकन, दोर्दी गापा ८, खिन्चोकबेंसी लगायतका बेंसीमा अलैँची टिप्न थालिएको हो ।
यी ठाउँमा साउन्ने, जिर्मले र डम्मरशाई जातका अलैँची लगाइएको छ । माथिल्लो क्षेत्रका दुई हजार चार सय मिटरसम्मका अलैँची असोज पहिलो हप्तादेखि टिप्ने उहाँले बताउनुभयो । माथिल्लो क्षेत्रमा रामशाई, गोलशाई, भलाङ्गे जातका अलैँची लगाइएको किसानले बताएका छन् ।
अलैँची व्यवसायी महासङ्घले किसानको खेतमा गएर अलैँची टिप्ने, सुकाउने विधिका साथै गुणस्तर वर्गीकरण (ग्रेडिङ) गर्ने प्रविधिबारे जानकारी गराउँदै आएको उहाँले बताउनुभयो । उहाँका अनुसार यतिबेला अलैँची लगाएर सहर पसेका अलैँची टिप्न गाउँ फर्किएका छन् । अलैँची किसानले आफ्ना खेर गइरहेको बाँझो खेत र पाखो बारीमा अलैँची खेती गरेका छन् । केहीले धान तथा कोदो खेत मासेर पनि अलैँची खेती लगाएका छन् ।
जिल्लामा ९५० हेक्टर क्षेत्रफल जग्गामा अलैँची खेती गरिँदै आएको छ । ६५० हेक्टर क्षेत्रफल जग्गामा उत्पादन हुने गरेको छ । गत वर्ष ७२१ क्विन्टल अलैँची उत्पादन भएको अलैँची व्यवसायी महासङ्घले जनाएको छ । यो वर्ष थप १०६ हेक्टर क्षेत्रफलमा अलैँची खेती विस्तार गरिएको छ । खेती विस्तार गरे पनि यस वर्ष अलैँची उत्पादन घट्ने अनुमान गरिएको छ । ‘अलैँची फुल्ने समयमा असिना प¥यो । बर्सेनि पुरानो गाँजहरू मसिँदै गएको छ । यसले अलैँची उत्पादन घट्ने अनुमान गरेका छौँ’ उहाँले भन्नुभयो ।
प्रधानमन्त्री कृषि आधुनिकीकरण परियोजना (अलैँची जोन) कार्यालयका वरिष्ठ जोन अधिकृत गोविन्दराज कोइरालाका अनुसार जिल्लाका आठ वटै स्थानीय तहमा अलैँची खेती हुने गरिएको छ । ‘हामीले जोनअन्तर्गत रहेर अलैँची खेतीको विकास लागि कार्यक्रम अघि सारेका छौँ’ उहाँले भन्नुभयो ।