बीउ बिक्रीबाट लाखौँ आम्दानी
रोल्पा, २६ पुस । सदरमुकाम लिबाङमा रहेको सिर्जनशील कृषि महिला सहकारी संस्थाले यस वर्ष मकैको बीउ बिक्री गरेर रु एक लाख ५० हजार आम्दानी गरेको छ ।
यस्तै जङ्कोटको प्रगतिशील कृषि महिला सहकारी संस्थाले पनि बीउ बिक्रीबाट रु ६० हजारभन्दा बढी आम्दानी गर्न सफल भएको छ । जिल्लाका करिब एक दर्जन सहकारीले बीउ उत्पादन गरेर किसानलाई बिक्री वितरण गर्दैआएका छन् ।
किसानलाई आर्थिक तथा प्राविधिक रुपमा सहयोग गर्न विभिन्न परियोजना सञ्चालन गरिएका छन् । पछिल्ला दिनमा सहकारी संस्थामार्फत बीउ उत्पादन गर्ने कार्यमा वृद्धि भएको छ । बीउ खरिदका लागि बाहिरिने रकम जिल्लामै बचत हुन थालेको छ ।
विगतमा बीउ जिल्ला बाहिरबाट आयत गर्ने गरिएकामा सहकारी संस्थामार्फत बीउ उत्पादन गर्न थालेपछि केही परनिर्भरता घटेको छ । जिल्लामा धानकाखेती निकै कम हुन्छ । मकै, गहुँ र भटमास उत्पादन भने सन्तोषजनक छ । मनकामना तीन जातको मकै र प्यार जातको गहुँको बीउ उत्पादनबाट सहकारीले मनग्य आम्दानी गरिरहेको प्रगतीशील कृषि महिला सहकारीका सचिव राधा पुनले बताउनुभयो ।
यस्तै सिर्जनशील कृषि महिला सहकारीले मकै, भटमास र गहुँको बीउ उत्पादनबाट रु डेढ लाख बढी आम्दानी गरेको संस्थाका सदस्य अमृत गुरुङले बताउनुभयो । उन्नत बीउबिजनका लागि कृषि कार्यक्रमले किसानलाई बीउ उत्पादनमा सहयोग पु¥याउँदै आएको छ ।
किसानका लागि उन्नत बीउबिजन कार्यक्रमका सल्लाहकार सुरेश कँडेलका अनुसार उत्पादन भएको बीउ जिल्ला बाहिर पठाउन लुम्बिनी सिट कम्पनी बुटवलसँग सम्झौता गरिएको छ । “बीउका लागि बजारको समस्या छैन,” उहाँले भन्नुभयो ।
समयमा बीउ परीक्षण नहुने तथा बीउमा रोग देखिन थालेकाले समस्या भएको प्रगतिशील कृषि महिला सहकारी जङ्कोटका सचिव राधा पुनको भनाइ छ । बीउ उत्पादनबाट प्राप्त आम्दानीबाट सहकारीमा आवद्ध सदस्यलाई आर्थिक रुपमा मद्यत पुगेको छ ।
जिल्ला कृषि विकास कार्यालयका अनुसार कुल खेतियोग्य जमिनमध्ये चार हजार ८९० हेक्टरमा धानखेती गरिन्छ । यसका लागि २४५ मेट्रिक टन बीउ आवश्यक पर्छ । करिब ४० मेट्रिक टन धान उत्पादन हुन्छ । यस्तै १२ हजार ६६० हेक्टरमा मकै लगाइने गरेकामा २९ मेट्रिक टन उत्पादन हुन्छ । करिब २५४ मेट्रिक टन बीउ आवश्यक पर्छ ।
यसैगरी आठ हजार ५७० हेक्टरमा गहुँ लगाउने गरेकामा २७ मेट्रिक टन उत्पादन हुन्छ । एक हजार २८ मेट्रिक टन बीउ आवश्यक पर्ने कृषि प्रसार अधिकृत रवीन्द्र पौडेल बताउनुहुन्छ । जिल्लामा मागअनुसार उन्नत बीउको आपूर्ति हुन सकेको छैन । कृषियोग्य भूमि कम भएका कारण उत्पादकत्व बढाउनका लागि उन्नत बीउको प्रयोग आवश्यक रहेको पौडेलको भनाइ छ । भैरहवा, प्यूठान र रुकुमका विभिन्न समूह तथा सहकारीबाट अपुग बीउ ल्याउने गरिएको छ । सिँचाइको पर्याप्त सुविधा नहुँदा किसानलाई उत्पादनमा समस्या भएको छ । रासस