नेपाल सरकारको नीति तथा कार्यक्रम
काठमाडौं, जेठ १० गते । राष्ट्रपति विद्यादेवी भण्डारीले प्रत्येक श्रमिकलाई सामाजिक सुरक्षा कोषमा आवद्ध गरिँदै लगिने बताउनुभएको छ । मङ्गलबार संसद्को संयुक्त बैठकलाई सम्बोधन गर्नुहुँदै राष्ट्रपति भण्डारीले यस वर्षको नीति तथा कार्यक्रमले समुन्नत नेपालको आकांक्षालाई पूर्णरुपमा आत्मसात् गरेको बताउनुभयो ।
त्यस्तै, कार्वन व्यापारबाट थप लाभ प्राप्त गरिनेछ, विकास र वातावरणबीच सन्तुलन कायम गर्ने नीति अबलम्बन गरिने छ । बहुमूल्य जडिबुटीलाई संरक्षण गरी व्यावसाहिक उत्पादन गरिने, वनको दिगो व्यवस्थान गरी वन पैदावरमा आत्मनिर्भर हुने व्यवस्था गरिने आर्थिक वर्ष २०७९/८० को नीति तथा कार्यक्रममा उल्लेख छ ।
यसैगरी, काठलगायतका वनजन्य पदार्थको आयात निरुत्साहित गरिने छ । चुरे क्षेत्रको एकीकृत संरक्षण तथा विकास गरिनेछ । कोशी, गण्डकी र महाकाली जलाधारको संरक्षण र व्यवस्थापन गरिनेछ । नदी प्रणालीको सुदृढीकरण गरिने र राज्यका आधारभूत तहमा महिलाको सहभागितालाई प्राथमिकता दिइने पनि नीति तथा कार्यक्रममा उल्लेख छ ।नीति तथा कार्यक्रमकाे पूर्णपाठ
गर्भवती तथा सुत्केरीको हवाई उद्धार गरिने
दुर्गम क्षेत्रका गर्भवती तथा सुत्केरीको हवाई उद्धारलाई थप व्यवस्थित गर्ने, ज्येष्ठ नागरिक र अपाङ्गता भएका नागरिकको संरक्षण गरिने, राष्ट्रपति महिला उत्थान कार्यक्रमलाई थप प्रभावकारी बनाइने छ । बाल न्यायप्रणलीलाई प्रभावकारी बनाई बाल सुधार केन्द्रलाई थप व्यवस्थित बनाइने छ ।
चलचित्रमार्फत अन्तर्राष्ट्रिय स्तरमा नेपालको कला, संस्कृति र भौगोलिक विविधता एवम् सुन्दरताको प्रचारप्रसार गरिनेछ । नेपाललाई विदेशी चलचित्र छायाँकनका लागि आकर्षक स्तरको रुपमा विकास गर्न प्रर्वद्धन गरिनेछ ।
संघसंस्था दर्तालाई सङ्घीय कानुन अनुसार नियगमन गरी कार्यान्वयन गरिनेछ ।
शिक्षक दरबन्दी पुनरावलोकन
राष्ट्रपति शैक्षिक सुधार कार्यक्रमलाई परिमार्जन गरिनेछ । विज्ञान, गणित र प्राविधिक शिक्षकको अभाव नहुनेगरी सामुदायिक विद्यालयमा शिक्षक दरबन्दी पुनरावलोकन गरिनेछ।
आगामी वर्ष नमूना विद्यालय सञ्चालनमा ल्याइनेछ । दिवा खाजा कार्यक्रम कक्षा ८ सम्म लागू गरिनेछ । पढ्दै कमाउँदै कार्यक्रमलाई थप विस्तार गरिनेछ । विश्वविद्यालयको पाठ्यक्रमलाई अनुसन्धानमूलक बनाइने छ । सामुदायिक विद्यालयमा स्वास्थ्य सेविकाहरु परिचालन गरिने छ । शिक्षालाई सिपसँग र सिपलाई श्रमसँग, श्रमलाई रोजगारीसँग र रोजगारीलाई उत्पादनसँग, उत्पादनलाई बजारसँग जोड्नका लागि पढ्दै कमाउँदै कार्यक्रमलाई थप विस्तार गरिने छ ।
यसैगरी, स्वास्थ्य संस्थामा स्वास्थ्य परिचालिकाको व्यवस्था गरिने । शहीद, वेपत्ता परिवार र द्वन्द्वपीडित बालबालिकालाई शिक्षाको व्यवस्था गरिनेछ । बालबालिकाहरुको हक सुनिश्चित गर्दै आधारभूत स्वास्थ्य शिक्षा र पोषण सबैको पहुँचमा बढाउने । डढेलधुरामा मेडिकल कलेज सञ्चालन गर्ने र प्रत्येक प्रदेशमा दुई वटा मेडिकल कलेज स्थापना गरिने सरकारको कार्यक्रममा उल्लेख छ ।
यसैगरी, वैदेशिक रोजागीमा हुने ठगीको नियन्त्रण गरिनेछ । राष्ट्रिय योजना आयोगमा नीति कार्याशाला प्रयोग स्थापना गरिनेछ । आगामी वर्ष नेपाल जीवनस्तर मापन सर्वेक्षण गरिनेछ । सङ्घीय प्रशासनको कार्य प्रगति र आवश्यकता आधारमा विद्यमान निकायहरुलाई प्राथमिकताका साथ एकआपसमा गाभ्ने वा पुनर्सरचना गरिनेछ । अध्यागमन र सीमा सुरक्षालाई प्रविधिमैत्री, आधुनिक एवम् पूर्वाधार सम्पन्न बनाइनेछ ।
कारागारलाई सुधारगृहमा परिणत गरिनेछ । विपत् व्यवस्थापन गर्न स्वास्थ्य सेविकाहरुको परिचालन गरिने । संसदमा विचाराधीन नागरिकता विधेयकलाई सहमतिका आधारमा छिट्टै टुङ्गोमा पुु-याइनेछ । निःशुल्क कानुनी सहायता सेवा सहज बनाइने ।
शान्ति प्रक्रियालाई टुङ्गोमा पु-याउन आवश्यक प्रबन्ध अघि बढाइनेछ । भ्रष्टाचार नियन्त्रण गर्न प्रभावकारी उपाय अबलम्बन गरिनेछ । प्रत्येक नागरिकको स्वास्थ्य अभिलेख व्यवस्थित गर्न सबै अस्पतालहरुमा विद्युतीय स्वास्थ्य सूचना प्रणाली लागू गरिनेछ ।
निर्वाचनसम्बन्धित एकीकृत कानुन तर्जुमा गरिनेछ । राष्ट्रिय सर्तकता केन्द्रलाई प्रभावकारी बनाइनेछ । औषधोपचारका क्रममा अस्पतालमा हुने मृत्युको अनिवार्य अडिट गर्ने व्यवस्था मिलाइने छ ।
आर्थिक पारदर्शिता र वित्तीय अनुशासनलाई कडाइका साथ पालना गर्दै बेरुजु कम गरिनेछ । बेरुजु फच्र्यौटलाई अभियानका रुपमा सञ्चालन गरिनेछ ।
यसैगरी, स्वतन्त्र र सन्तुलित परराष्ट्र नीति अवलम्वन गरिनेछ । राष्ट्रहितलाई केन्द्रमा राखी मित्र राष्ट्रसँगको सम्बन्धलाई प्रगाढ बनाइनेछ । बहुपक्षीय एवम् क्षेत्रीय मञ्चमा नेपालको उपस्थितिलाई अर्थपूर्ण बनाइनेछ ।
संयुक्त राष्ट्र संघको आह्वानमा शान्ति सुरक्षा कायम गर्न नेपालको उपस्थिति बलियो बनाइनेछ । कूटनीतिमार्फत सीमा समस्याको सम्बोधन गरिनेछ ।
सातै प्रदेशमा सुविधासम्पन्न रंगशाला
नेपाल सरकारले सातवटै प्रदेशमा सुविधासम्पन्न दशरथ रंगशाला निर्माण गर्ने भएको छ । मंगलबार राष्ट्रपति विद्यादेवी भण्डारीले प्रस्तुत गर्नुभएको सरकारको नीति तथा कार्यक्रममा खेलकुदतर्फ सरकारले सातवटै प्रदेशमा सुविधा सम्पन्न रंगशाला निर्माण गर्ने उल्लेख गर्नुभएको हो ।
कार्यक्रममा सरकारले आगामी आर्थिक बर्षमा एउटा प्रदेशमा एउटा प्रशिक्षण केन्द्रसहितको अन्तर्राष्ट्रिय रंगशाला निर्माण गर्दै लैजाने उल्लेख छ । सरकारले नीति तथा कार्यक्रममा चितवनको गैडाकोटमा विपी कोइराला अन्तर्राष्ट्रिय खेल ग्राम बनाउने, सबै स्थानीय तहमा खेलग्राम निर्माण गर्ने र हाइ अल्टिच्युड ट्रेनिङ सेन्टर स्थापना गर्ने कार्यलाई पनि समेटेको छ ।
सरकारको नीति तथा कार्यक्रममा खेलाडीलाई पुरस्कार, भत्ता र विमाको ब्यवस्था गरिने, फप्लामा क्रिकेट स्डेडियम निर्माण, गौतम बुद्ध अन्तर्राष्ट्रिय क्रिकेट मैदानको बाकी काम पूरा गर्ने र प्रत्येक विद्यालयमा खेलकुद क्लब स्थापना गर्ने पनि उल्लेख छ ।
यसैगरी आगामी वर्ष नेपालमा साहसिक तथा पर्वतीय खेलको अन्तर्राष्ट्रिय प्रतियोगिता आयोजना गर्ने, हरेक स्थानीय तहमा खेलग्राम निर्माण गरिने योजनालाई निरन्तरता दिइने, खेलाडीको क्षमता अभिबृद्धिका लागि अन्तर्राष्ट्रियस्तरको प्रतियोगितामा सहभागिता र प्रशिक्षणको ब्यवस्था गरिने, हरेक नागरिकलाई शारीरिक तथा मानसिक स्वास्थ्य सुधारका लागि खेलकुद शारीरिक ब्यायाम, योग तथा ध्यानको अभ्यास गर्न उत्प्रेरित गरिने कार्यक्रममा पनि नीति तथा कार्यक्रममा उल्लेख गरिएको छ ।
गर्भवती तथा सुत्केरीको हवाई उद्धार गरिने
दुर्गम क्षेत्रका गर्भवती तथा सुत्केरीको हवाई उद्धारलाई थप व्यवस्थित गर्ने, ज्येष्ठ नागरिक र अपाङ्गता भएका नागरिकको संरक्षण गरिने, राष्ट्रपति महिला उत्थान कार्यक्रमलाई थप प्रभावकारी बनाइने छ । बाल न्यायप्रणलीलाई प्रभावकारी बनाई बाल सुधार केन्द्रलाई थप व्यवस्थित बनाइने छ ।
चलचित्रमार्फत अन्तर्राष्ट्रिय स्तरमा नेपालको कला, संस्कृति र भौगोलिक विविधता एवम् सुन्दरताको प्रचारप्रसार गरिनेछ । नेपाललाई विदेशी चलचित्र छायाँकनका लागि आकर्षक स्तरको रुपमा विकास गर्न प्रर्वद्धन गरिनेछ ।
संघसंस्था दर्तालाई सङ्घीय कानुन अनुसार नियगमन गरी कार्यान्वयन गरिनेछ ।